Czym jest zdrowie?
Holistyczne podejście do człowieka, które traktuje człowieka jako całość i część całości, przyjmuje, że do podstawowych wskaźników zdrowia fizycznego są:
- sprawność fizyczna ( prawidłowe funkcjonowanie organizmu, wszystkich jego układów i narządów);
- dobry sen, udane życie płciowe, możliwość zaspokajania własnych potrzeb, brak kłopotów z odżywianiem, brak lęków o zdrowie, bólu, nieużywanie leków, itp.
Na ogólny stan zdrowotny człowieka, według wielu znawców i autorów, również są jeszcze dodatkowe pojęcia mające duży wpływ na ten stan typu:
1- Zdrowie społeczne. Jest to zdolność do utrzymywania prawidłowych relacji z innymi ludźmi (umiejętności zawierania i podtrzymywania przyjaźni) oraz pełnienia ról społecznych. Zdrowie społeczne wyraża się tez w satysfakcjonującym życiu rodzinnym, podejmowaniu aktywności z innymi ludźmi, poczuciu przynależności, otrzymywaniu i dawaniu wsparcia, pełnieniu różnych ról społecznych, dobrych kontaktach z sąsiadami, poczuciu pewności siebie, byciu sobą, zachowaniu tożsamości wśród innych.
2- Zdrowie duchowe. Polegające. na posiadanie celu w życiu, nadzieja, samorozwój, kreatywność, siła do radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami, rozwój własny dzięki dobrym stosunkom z innymi, odczuwanie i widzenie sensu życia, więź z ludźmi, przebaczanie. Zdrowie duchowe u niektórych ludzi jest związane z wierzeniami i praktykami religijnymi, u innych dotyczy ich osobistego podejścia do utrzymywania wewnętrznego spokoju.
3- Zdrowie psychiczne. Dotyczy przede wszystkim:
– zdrowia umysłowego, czyli „zdolność do jasnego, logicznego myślenia”;
– zdrowia emocjonalnego, czyli „zdolność do rozpoznawania uczuć i wyrażania ich w odpowiedni sposób; umiejętność radzenia sobie ze stresem, napięciami, depresją, lękiem”;
Na zdrowie psychiczne składają się takie wskaźniki jak: zrozumienie własnych uczuć, przyjęte zasady myślenia i działania, poczucie własnej wartości, poczucie samospełnienia, samorealizacji, brak niepewności, odpowiednie reagowanie na stres, radzenie sobie ze stratami, dobre relacje ze społecznością, uczenie się na podstawie doświadczeń.
Co do definicji zdrowia psychicznego jest ona zróżnicowana i to zależy przede wszystkim od przyjętej koncepcji, np. według niektórych można poprawnie zdefiniować zdrowia psychicznego jak:
– Brak zaburzeń psychicznych;
– Zdolność do działań produktywnych i efektywnych;
– Zdolność do harmonijnego współżycia z otoczeniem;
– Zdolność do przystosowania;
– Stan dobrego emocjonalnego samopoczucie, umożliwiające sprawne funkcjonowania w kręgu swojego społecznego otoczenia, uzyskania satysfakcjonujących osiągnąć i rozwoju osobowości.
Z powyższego nie trudno jest podkreślić pewne pozytywne wskaźniki zdrowia psychicznego:
– Satysfakcja z życia zarówno ogólna, jak i szczegółowa;
– Częstość doświadczeń pozytywnych emocji;
– Poczucie szczęścia i dobra ocena życia.
Zdrowie psychiczne dotyczy więc generalnie higieny psychicznej, akceptowania siebie i dobrych kontaktów z innymi. Takie podejście jest zgodnie z Kartą Ottawską, która głosi, że dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne człowiek lub grupa ludzi może osiągnąć jeżeli jest zdolna do:
– określenia i realizacji własnych aspiracji,
– zaspokojenia własnych potrzeb,
– zmiany lub radzenia sobie ze środowiskiem.
